ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਗੂਗਲ, ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਹੁਣੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਹੈ, ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨੀਤੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਈਟੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਟਰੰਪ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਾਰੇ ਕਈ ਬਿਆਨ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਕਸਫੋਰਡ ਸਮੇਤ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਥੋਪਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਟਰੰਪ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਹਕੀਕਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਈ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਈਆਈਟੀ ਅਤੇ ਆਈਆਈਐਮ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੂਗਲ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਜਾਂ ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਿੱਧੀ ਭਰਤੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਘੱਟ ਜਾਣਗੇ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2023-24 ਵਿੱਚ ਵੀ, ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 20-25% ਆਈਆਈਟੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੇ। 2024 ਵਿੱਚ 23 ਆਈਆਈਟੀ ਦੇ ਲਗਭਗ 38% ਜਾਂ ਲਗਭਗ 8,000 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਰਹੇ।
ਗੂਗਲ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਅਤੇ ਐਪਲ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਦਫਤਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਕੈਪੇਬਿਲਿਟੀ ਸੈਂਟਰ (GCC) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਭਾਰਤੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੂਗਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 10,000, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਦੇ 18,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਐਪਲ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 5,000 ਸਿੱਧੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਨਵੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਰੁਕ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 15 ਲੱਖ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 10-15% ਨੂੰ ਹੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਰਸਤਾ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੰਗੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਰ ਵਧੇਗਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਉਤਪਾਦ ਵੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਭਰਤੀ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਪੂਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ 2% ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ IIT ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
