ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ Google Pay ਜਾਂ PhonePe ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ! ਕੋਈ ਚਾਰਜ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨਹੀਂ। ਫਿਰ ਵੀ, ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ₹5,065 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਦੀਆਂ ਹਨ, ਨਾ ਹੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਫੀਸ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ? ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, UPI ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਕਮਾਈ ਦੇ ਰਸਤੇ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਤੋਂ ਖੁੱਲ੍ਹਦੇ ਹਨ।
ਤੁਸੀਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ ਹੋਵੇਗੀ “PhonePe ਤੋਂ ₹100 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ”। ਇਹ ਵੌਇਸ ਸਪੀਕਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਰੋਤ ਹਨ। PhonePe, Paytm ਵਰਗੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸਪੀਕਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਲਗਭਗ ₹100 ਵਸੂਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਪੀਕਰ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਸ਼ਨ ਸਟੋਰਾਂ ਤੱਕ, ਲਗਭਗ ਹਰ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੇ ਕਾਊਂਟਰ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਇੱਕ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਆਮਦਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 50 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁਕਾਨਾਂ ਇਸ ਵੌਇਸ ਸਪੀਕਰ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਗਣਿਤ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ, ਤਾਂ ₹100 × 50 ਲੱਖ = ₹50 ਕਰੋੜ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ, ਭਾਵ ₹600 ਕਰੋੜ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ, ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਇੱਕ ਸਹੂਲਤ ਤੋਂ! ਇਹ ਸਪੀਕਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤੁਰੰਤ ਭੁਗਤਾਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਗਾਹਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਹੁਣ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ – ਸਕ੍ਰੈਚ ਕਾਰਡ। ਕਦੇ ₹10 ਦਾ ਕੈਸ਼ਬੈਕ, ਕਦੇ ਛੂਟ ਕੂਪਨ। ਪਰ ਇਹ ਇਨਾਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਸਾਧਨ ਹਨ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਬ੍ਰਾਂਡ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ, ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕ੍ਰੈਚ ਕਾਰਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰੋੜਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ। ਯਾਨੀ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ Google Pay, PhonePe ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਵਿਗਿਆਪਨ ਆਮਦਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਾਂ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ SaaS ਅਤੇ ਉਧਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਪਹਿਲੂ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ UPI ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਭੁਗਤਾਨ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਹੱਲ ਬਣਾਇਆ। ਹੁਣ ਇਹ ਐਪਾਂ GST ਮਦਦ, ਇਨਵੌਇਸ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਰਜ਼ੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਯਾਨੀ ਹੁਣ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪਸ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਦਫ਼ਤਰ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਗਾਹਕ ਜੋੜਨ ਲਈ ਪੈਸੇ ਵੀ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ। ਜੋ ਲੋਕ UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੇ ਮੋਬਾਈਲ ਰੀਚਾਰਜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਤੱਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਬਦਲੇ, ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫੀਸ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
