Independence Day : ਕੱਲ੍ਹ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ 78ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਹਰ ਕੋਨਾ ਤਿਰੰਗੇ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਿਨ ਆਪਣਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਉਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਿੱਥੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ 15 ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 33 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਥੀਓਗ ਵਿੱਚ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ 1947 ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਹੈ। 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਣਨ ਲਈ ਥੀਓਗ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਜਾਣਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਕਈ ਰਿਆਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 1946 ਵਿਚ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ 360 ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿਜ਼ਾਮਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਥੀਓਗ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਜੰਗ ਵੀ ਜ਼ੋਰਾਂ ’ਤੇ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ। 16 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਬਾਸਾ ਥੀਓਗ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਕਰਮਚੰਦ ਦੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਛੱਡਣੀ ਪਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੀਓਗ ਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲ ਗਈ। 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਥੀਓਗ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਸੀ।
ਇੱਥੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ‘ਜਲਸਾ’ ਤਿਉਹਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਰਤ ਰਾਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਮੰਡਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਬੁੱਧੀਰਾਮ ਵਰਮਾ, ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸੀਤਾਰਾਮ ਵਰਮਾ ਸਮੇਤ ਕਰੀਬ ਅੱਠ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ਇਹ ਸਮਾਗਮ 15 ਅਤੇ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਚੱਲੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਦੁਲਹਨ ਵਾਂਗ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਡ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੀ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿਚ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਲੂਸ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੀਓਗ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਆਬਾਦੀ ਇਸ ਦਿਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਆਲੂ ਮੈਦਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਥੀਓਗ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਜਲਸਾ ਉਤਸਵ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਛੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
