Hariyali Teej Ki Pooja: ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਤਿਥੀ ਨੂੰ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਅਤੇ ਹਰਤਾਲਿਕਾ ਤੀਜ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਵਰਤ 7 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਨਿਰਜਲਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਵੀ ਚੰਗਾ ਲਾੜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸੋਲ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਮੌਕੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਰੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਹਰੇ ਕੱਚ ਦੀਆਂ ਚੂੜੀਆਂ ਪਹਿਨਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਦੀ ਕਥਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਰਤ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਤੇਜ਼ ਕਥਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਰਿਆਲੀ ਤੀਜ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਧੂਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇੱਕ ਵਾਰ, ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ (ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਮੰਤਰ) ਨੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਯਾਦ ਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, ਹੇ ਪਾਰਵਤੀ! ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰਦੀ, ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਝੱਲੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇਖ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਪਰਵਤਰਾਜ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਏ।
ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਆਏ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵਿਆਹ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ (ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਮੰਤਰ) ਕੋਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਫਿਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਖਬਰ ਸੁਣਾਈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਏ। ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਤੀ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਦਰਦ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ। ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸੇ, ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਘੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਅਚਾਨਕ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸਨ। ਉਹ ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਜਲੂਸ ਨਾਲ ਆ ਜਾਵੇਗਾ? ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੋਜਦੇ ਹੋਏ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਤਾਲ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਰੇਤ ਤੋਂ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਬਣਾ ਕੇ ਮੇਰੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਗਨ ਸੀ। ਤਦ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਤਪੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ।
ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਤੇਰਾ ਪਿਤਾ ਤੈਨੂੰ ਲੱਭਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਕਜ ਗੁਫਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਤੂੰ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਉਹ ਤਪੱਸਿਆ ਸਫਲ ਹੋਈ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰਾ ਸ਼ਿਵ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਘਰ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਫਿਰ ਪਰਵਤਰਾਜ ਨੇ ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਨਤੀ ਮੰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ।
