ਆਰਜੇਡੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਮਨੋਜ ਝਾਅ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿਕਾਸ ਅਥਾਰਟੀ (ਡੀਡੀਏ) ਦੁਆਰਾ ਕਿੰਨੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ ਢਾਹੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੇਘਰ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ। ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ ਢਾਹੀਆਂ ਹਨ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਡੀਡੀਏ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਕੁੱਲ 5 ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕਬਜ਼ੇ ਹਟਾਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਢਾਹੁਣ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਾਰਨ, 5158 ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਘਰ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਲ 3403 ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ 17015 ਲੋਕ ਦਿੱਲੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਸਰਾ ਸੁਧਾਰ ਬੋਰਡ (ਡੀਯੂਐਸਆਈਬੀ), ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ (ਜੀਐਨਸੀਟੀਡੀ) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਦਿੱਲੀ ਝੁੱਗੀ ਅਤੇ ਝੁੱਗੀ-ਝੋਪੜੀ ਪੁਨਰਵਾਸ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਨੀਤੀ, 2015 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਕਲਪਕ ਪੁਨਰਵਾਸ ਲਈ ਯੋਗ ਪਾਏ ਗਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਕਲਪਕ ਪੁਨਰਵਾਸ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗੋਵਿੰਦ ਪੁਰੀ (ਕਾਲਕਾਜੀ) ਭੂਮੀਹੀਣ ਕੈਂਪ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲਕਾਜੀ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਨ-ਸੀਟੂ ਸਲੱਮ ਰੀਹੈਬਲੀਟੇਸ਼ਨ (ISR) ਅਧੀਨ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1896 ਹੈ। ਅਸ਼ੋਕ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਜੈਲਰਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ 1087 ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ੋਕ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਸਵਾਭਿਮਾਨ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ISR ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ (ਜੈਲਰਵਾਲਾ ਬਾਗ) ਵਿੱਚ ਘਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਰਾਮਪੁਰਾ ਦੇ ਗੋਲਡਨ ਪਾਰਕ ਦੇ 271 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵਾਭਿਮਾਨ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਾਤਾ ਜੈ ਕੌਰ ਦੇ 46 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, RML ਦੇ ਨੇੜੇ ਕਾਲੀਬਾੜੀ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਕਲੱਸਟਰ ਦੇ 103 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਰੇਲਾ ਦੇ ਸੈਕਟਰ G-7 ਅਤੇ G-8 ਵਿੱਚ ਘਰ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਡੀਡੀਏ ਨੂੰ ਪੁਨਰਵਾਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ?
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਫਲੈਟ ਅਲਾਟ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਡੀਡੀਏ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਖ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਫਲੈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ, ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ, ਸਾਂਝੇ ਖੇਤਰਾਂ, ਲਿਫਟਾਂ ਵਰਗੇ ਸਾਂਝੇ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਮਾਲਕੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੀਡੀਏ ਨੇ ਸਰਵੇਖਣ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੁਨਰਵਾਸ ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਨ-ਸੀਟੂ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰਿਪੋਰਟਾਂ (ਡੀਪੀਆਰ) ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਸਲਾਹਕਾਰ (ਟੀਏ) ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਯੋਗਤਾ ਨਿਰਧਾਰਨ, ਅਲਾਟਮੈਂਟ-ਕਮ-ਡਿਮਾਂਡ ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਲਈ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਅਪੀਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਹਨ। ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਕਈ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
