19 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 23 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਕੁੱਲ ਅਣਦਾਖੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀ 42,270 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਰਕਮ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ (ਭਾਵ, 36,185 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 6,087 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਮ੍ਹਾਂਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਨਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਮ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਇਸਨੂੰ RBI ਦੇ ਉਦਗਮ (ਅਣਦਾਈਂ ਜਮ੍ਹਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਗੇਟਵੇ) ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੋਈ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮ ਕਿਵੇਂ ਦਾਅਵਾ ਰਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਰਕਮ ਕਿਵੇਂ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (RBI) ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਚਤ ਜਾਂ ਚਾਲੂ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਬਕਾਇਆ ਜੋ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ FD ਜੋ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਤੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਅਣਦਾਖੀ ਰਕਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਾਵਾਰਿਸ ਫੰਡਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ? ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਸਰਲ ਜਵਾਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਉਦਗਮ ਪੋਰਟਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੂਲ ਪੋਰਟਲ ਕੀ ਹੈ?
ਉਦਗਮ ਪੋਰਟਲ ਇੱਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜਮ੍ਹਾਂਕਰਤਾ ਆਪਣੇ ਲਾਵਾਰਿਸ ਜਮ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ (ReBIT), ਇੰਡੀਅਨ ਫਾਈਨੈਂਸ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਐਂਡ ਐਸੋਸੀਏਟਿਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ (IFTAS) ਅਤੇ ਭਾਈਵਾਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ 7 ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਫਿਰ 28 ਸਤੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ, ਇਸਨੂੰ 30 ਬੈਂਕਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੇਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
- ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਲੌਗਇਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
- ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਜਮ੍ਹਾਂਕਰਤਾ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ, ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ, ਆਖਰੀ ਨਾਮ, ਪਾਸਵਰਡ ਅਤੇ ਕੈਪਚਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਇਹਨਾਂ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਦੋ ਬਕਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸਵੀਕਾਰ ਅਤੇ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਨੀਤੀ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਪੋਰਟਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਇਜ਼ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਸੀਂ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨਾਲ ਲੌਗਇਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ 30 ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਇਸ ਪੋਰਟਲ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
