ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਹਿਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਯਾਨੀ ਡਾਕਘਰ ਵੀ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵੇਚਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡਜ਼ ਇਨ ਇੰਡੀਆ (AMFI) ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਪੋਸਟ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸਨ।
ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ AMFI ਵਿਚਕਾਰ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ 22 ਅਗਸਤ 2025 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ 21 ਅਗਸਤ 2028 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ, ਹੁਣ ਇੰਡੀਆ ਪੋਸਟ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚੇਗਾ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਸੀਮਤ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਘਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਦੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਹੁਣ ਵਿੱਤੀ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ ਡਾਕੀਏ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਡਾਕ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵਿਤਰਕਾਂ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਯਾਨੀ, ਹੁਣ ਉਹੀ ਡਾਕੀਏ ਜੋ ਚਿੱਠੀਆਂ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਕਦਮ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਡਾਕ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਘਰ ਤੱਕ ਵੀ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।
AMFI ਦੇ ਸੀਈਓ ਵੈਂਕਟ ਐਨ ਚਲਸਾਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲ ਚਾਰ ਰਾਜਾਂ – ਬਿਹਾਰ, ਓਡੀਸ਼ਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਥੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵਿਤਰਕ ਬਣਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20,000 ਨਵੇਂ ਵਿਤਰਕ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 30,000 ਨਵੇਂ ਵਿਤਰਕ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਟਿਕਾਊ ਸੰਖਿਆ ਲਗਭਗ 10,000 ਹੈ। ਇਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਹੁਣ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ SIP ਯਾਨੀ ਕਿ ਸਿਸਟਮੈਟਿਕ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਪਲਾਨ ਰਾਹੀਂ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਡਾਕਘਰ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇਗੀ। ਲੋਕ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਡਾਕਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ਬਲਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਸਨ।
