ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅੱਜ ਭਾਵ 11 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰਾਂ ‘ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਰਾਧਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜ਼ਰੂਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਧਾ ਦਾ ਜਨਮ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਠੀਕ 15 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਦਰਪਦ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਵਰਿੰਦਾਵਨ, ਮਥੁਰਾ ਅਤੇ ਬਰਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਧਾ ਰਾਣੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਰਤ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਧਾ ਮਾਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਕ ਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਗੋਲਕਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਵਿਰਾਜ ਨਾਲ ਸੈਰ ਕਰਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੋਲ ਗਈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁੱਸੇ ‘ਚ ਉਸ ਨੇ ਵਿਰਜਾ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਰਜਾ ਨਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਵਹਿਣ ਲੱਗਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਸੁਦਾਮਾ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਰਾਧਾ ਦਾ ਇਹ ਵਤੀਰਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਦੇਵੀ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਚੰਗਾ-ਮਾੜਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਸ਼੍ਰੀਦਾਮਾ ਨੇ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਜਨਮ ਲਵੇਗੀ। ਸ਼੍ਰੀਦਾਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਰਾਪ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਧਾ ਨੇ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦੈਂਤ ਕਬੀਲੇ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਰਾਪ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਸ਼੍ਰੀਦਾਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਸ਼ੰਖਚੂੜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਭਗਤ ਬਣ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰਾਧਾ ਨੇ ਵਰਸ਼ਭਾਨੂ ਜੀ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਅਵਤਾਰ ਲਿਆ।
ਰਾਧਾ ਦਾ ਜਨਮ ਵਰਸ਼ਭਾਨੂ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਦੇਵੀ ਕੀਰਤੀ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਨਹੀਂ। ਜਦੋਂ ਰਾਧਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਦਾਮਾ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਵਰਸ਼ਭਾਨੂ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਕੀਰਤੀ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਤੇਰਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਵੈਸ਼ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹੋਗੇ ਪਰ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦਰਦ ਸਾਨੂੰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਹੀ ਝੱਲਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਰਾਧਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਵਰਸ਼ਭਾਨੂ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਵੀ ਕੀਰਤੀ ਨੇ ਵੀ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਧਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਭਰਮ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਆਈ ਅਤੇ ਉਸ ਹਵਾ ਵਿੱਚੋਂ ਰਾਧਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ। ਦੇਵੀ ਕੀਰਤੀ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਦਰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਰਾਧਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਲੜਕੀ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਰਾਧਾ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਭਾਦਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਧਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦੀ ਵਰਤ ਕਥਾ ਸੁਣਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ ਰਾਧਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਸੀਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ।
