ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਆਪਣੀ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ, ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ 125 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਂ, ਇਹ ਕੋਈ ਮਜ਼ਾਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 125 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਬੈਟਰੀ ਸੈੱਲ ਪਲਾਂਟ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀ ‘ਤੇ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਲੂਮਬਰਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਨਿਊ ਐਨਰਜੀ ਲਿਮਟਿਡ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਬੋਲੀ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਪਲਾਂਟ ਉਸੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਬੈਟਰੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਲਗਭਗ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੇ 13 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿ ਗਿਆ।
ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਨਿਊ ਐਨਰਜੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਾਜੇਸ਼ ਐਕਸਪੋਰਟਸ ਅਤੇ ਓਲਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਇੱਕ ਇਕਾਈ ਨੇ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਬੈਟਰੀ ਸੈੱਲ ਪਲਾਂਟ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਬੋਲੀ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਲਾਂਟ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਈਵੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਸੀ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਲਾਂਟ ਪੀ.ਐਲ.ਆਈ. ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ 181 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਵੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਪਲਾਂਟ 30 ਗੀਗਾਵਾਟ-ਘੰਟੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੀ ਉੱਨਤ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਸੈੱਲ ਬੈਟਰੀ ਸਟੋਰੇਜ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਤਿੰਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਇਕਾਈ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਵਚਨਬੱਧ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਵਾਧੇ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਪਰ ਤਿੰਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਇਕਾਈ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਭਾਵੀਸ਼ ਅਗਰਵਾਲ ਦੀ ਓਲਾ ਸੈੱਲ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀਜ਼ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਨੇ ਇਸ ਪੀਐਲਆਈ ਸਕੀਮ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਓਲਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਲਿਥੀਅਮ-ਆਇਨ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੁਲਾਰੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹੀ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਹੈ।
ਹੁਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਦੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਅਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ। ਕੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ? ਕੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਜਾਂ ਇੰਝ ਕਹੀਏ ਕਿ ਮੁਕੇਸ਼ ਅੰਬਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ? ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਿਲਾਇੰਸ ਫਰਮ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਹਰੀ ਊਰਜਾ ‘ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲਿਥੀਅਮ-ਆਇਨ ਸੈੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀਆਂ ਹਨ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲਈ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ-ਆਇਨ ਸੈੱਲ ਨਿਰਮਾਤਾ ਫੈਰਾਡੀਅਨ ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੀ ਲਿਥੀਅਮ ਵਰਕਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸੈੱਲ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਪਲਾਂਟ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਪੂੰਜੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਗੀਗਾਵਾਟ-ਘੰਟਾ $60 ਤੋਂ $80 ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਲੋਬਲ ਲਿਥੀਅਮ-ਆਇਨ ਫਾਸਫੇਟ ਬੈਟਰੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੈੱਲ ਦਾ ਆਯਾਤ ਬਹੁਤ ਸਸਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਅਸਰ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।
ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸਟਾਕ ਬੀਐਸਈ ‘ਤੇ 3.63 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਿੱਗ ਕੇ 1156 ਰੁਪਏ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ 52 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਨਵਾਂ ਹੇਠਲਾ ਪੱਧਰ ਹੈ। ਦੁਪਹਿਰ 12:50 ਵਜੇ, ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸਟਾਕ ਲਗਭਗ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੇਠਾਂ ਵਪਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ ਨੂੰ 56 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।
