ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਲਗਭਗ 700 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 5ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਜਲਦੀ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਕਟ ਕੋਈ ਆਮ ਸੰਕਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਇਹ ਸੰਕਟ ਕੀ ਹੈ? ਭਾਰਤ ਇਸ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਸਵਾਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਜਲਦੀ ਹੀ ਲੱਭਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਜਲਦੀ ਹੀ 90 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਡਿੱਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪਲਾਇਨ ਇਸ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਇਸ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ 52 ਪੈਸੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੁਲਾਈ ਵਾਂਗ, ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ।
ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਿਆ 52 ਪੈਸੇ ਡਿੱਗ ਕੇ 87.70 (ਆਰਜ਼ੀ) ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਟੈਰਿਫ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਵਿਘਨ ਬਾਰੇ ਨਵੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਤੇਲ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਦਿਨ ਦੌਰਾਨ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ।
ਅੰਤਰਬੈਂਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਐਕਸਚੇਂਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ, ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਿਆ 87.21 ‘ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ, ਜੋ ਅਮਰੀਕੀ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 87.70 ਦੇ ਅੰਤਰ-ਦਿਨ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ। ਸੋਮਵਾਰ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਘਰੇਲੂ ਮੁਦਰਾ 87.70 (ਆਰਜ਼ੀ) ‘ਤੇ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਬੰਦ ਤੋਂ 52 ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ, ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 47 ਪੈਸੇ ਵੱਧ ਕੇ 87.18 ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ।
ਮੀਰਾਏ ਐਸੇਟ ਸ਼ੇਅਰਖਾਨ ਦੇ ਕਮੋਡਿਟੀ ਅਤੇ ਕਰੰਸੀ ਰਿਸਰਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਅਨੁਜ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ (FIIs) ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਬਾਰੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਹੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਰਥਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਬਾਰੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਪਾਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਫੈਕਟਰੀ ਆਰਡਰ ਡੇਟਾ ਤੋਂ ਸੰਕੇਤ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ RBI ਦੇ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਾਲਰ-ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਪਾਟ ਕੀਮਤ 87.40 ਅਤੇ 88 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। RBI ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸੰਜੇ ਮਲਹੋਤਰਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਵਿਆਜ ਦਰ ਨਿਰਧਾਰਨ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਛੇ ਮੈਂਬਰੀ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਕਮੇਟੀ (MPC) ਬੁੱਧਵਾਰ (6 ਅਗਸਤ) ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਨੀਤੀ ਦਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰੇਗੀ।
ਹੁਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਰੁਪਿਆ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 90 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ, ਯਾ ਵੈਲਥ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਨੁਜ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੁਪਿਆ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 90 ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਲਗਾਤਾਰ ਪੈਸੇ ਕੱਢ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੁਪਏ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਦਬਾਅ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 6 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਰਬੀਆਈ ਗਵਰਨਰ ਦੀ ਨੀਤੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਦੱਸੇਗੀ ਕਿ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਭਵਿੱਖ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੈਂਟ ਕਰੂਡ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 1.06 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਿੱਗ ਕੇ 68.93 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਓਪੇਕ+ ਇਸ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਟੈਰਿਫਾਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵੀ ਘੱਟ ਗਈਆਂ। ਡਾਲਰ ਸੂਚਕਾਂਕ, ਜੋ ਛੇ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੋਕਰੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨੂੰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ, 0.37 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਿੱਗ ਕੇ 98.77 ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ।
ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਏ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਆਰਥਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ। ਗੈਰ-ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਨਖਾਹ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਜੁਲਾਈ 2025 ਵਿੱਚ 74,000 ਨੌਕਰੀਆਂ ਜੋੜੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ 1,06,000 ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਸੀ। ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਚਾਨਕ ਘਟਾ ਕੇ 14,000 ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਨੁਮਾਨ 1,47,000 ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਾ ਸੀ।
ਘਰੇਲੂ ਇਕੁਇਟੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ, 30-ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਾਲਾ ਬੀਐਸਈ ਸੈਂਸੈਕਸ 418.81 ਅੰਕ ਜਾਂ 0.52 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 81,018.72 ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਫਟੀ 157.40 ਅੰਕ ਜਾਂ 0.64 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 24,722.75 ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ। ਐਕਸਚੇਂਜ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ (FIIs) ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 3,366.40 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀਆਂ ਇਕੁਇਟੀਆਂ ਵੇਚੀਆਂ।
