ਦਰਅਸਲ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਹਨ। ਕੁਝ ਮੰਦਰ ਆਪਣੇ ਅਨੋਖੇ ਰਾਜ਼, ਵਾਸਤੂਕਲਾ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇਕ ਰਹੱਸਮਈ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅੰਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਰਹੱਸ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮੰਦਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਮੰਦਰ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ?
ਇਹ ਮੰਦਰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਹਿਮਦਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਕਿਲੇ ਹਰੀਸ਼ਚੰਦਰਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਗੁਫਾ ਮੰਦਿਰ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਅਲੌਕਿਕ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਰਹੱਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਬਹੁਤ ਰਹੱਸਮਈ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਦਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਥੰਮ੍ਹ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੰਦਿਰ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕਲਚੂਰੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ।
ਚਾਰ ਥੰਮ੍ਹ ਅਤੇ ਚਾਰ ਯੁੱਗ
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਥੰਮ੍ਹ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਥੰਮ੍ਹ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਇਹ ਥੰਮ ਚਾਰ ਯੁੱਗਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ- ਸਤਯੁਗ, ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁਗ, ਦੁਆਪਰ ਯੁਗ ਅਤੇ ਕਲਿਯੁਗ। ਗੁਫਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਥੰਮ੍ਹ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਡਿੱਗ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਆਖਰੀ ਥੰਮ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਥੰਮ੍ਹ ਬਦਲਦੇ ਯੁੱਗਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀ ਉਚਾਈ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਚਮਤਕਾਰੀ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਅਤੇ ਪਾਣੀ
ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਚਮਤਕਾਰੀ ਥੰਮ੍ਹ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਕਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਗਭਗ 4,671 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤਿੰਨ ਗੁਫਾਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 5 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਬਰਫ਼ ਵਾਂਗ ਠੰਡਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ. ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
