ਅੱਜ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਅੱਜ ਯਾਨੀ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਐਲਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਜਟ ‘ਚ ਟੈਕਸ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਕੈਪੀਟਲ ਗੇਨ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬਜਟ ‘ਚ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੱਲ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ F&O ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ 2024 ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਬਜਟ ‘ਚ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਸ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਬਜਟ ‘ਚ ਅਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਿੱਲ ਜਾਵੇਗਾ।
- ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਰਕਾਰ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੈਪੀਟਲ ਗੇਨ ਟੈਕਸ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ 2024 ਦੇ ਆਮ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਯਾਨੀ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਆਈ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਾਂ ਜੇਕਰ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਟੈਕਸ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ F&O ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘੋਸ਼ਣਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਿਟੇਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ F&O ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉੱਚ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵੀ ਤੈਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਬਜਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਰਬੀਆਈ ਗਵਰਨਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਤਰਲਤਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਪੂੰਜੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਨਿਵੇਸ਼ਕ FD ਜਾਂ ਹੋਰ ਘੱਟ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਤਰਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੱਚਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ।
ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਭਾਰੀ ਮੁਨਾਫੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ‘ਚ F&O ਵਪਾਰ ‘ਚ ਪੈਸਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜੂਏ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਵਿਚਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵਜ਼ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਰਿਟਰਨ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿੱਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਸਰਵੇ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਟਰੇਡਿੰਗ ‘ਚ ਅਜਿਹੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ‘ਚ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਦ ਤੋਂ ਜਲਦ ਲੱਖਾਂ-ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 24 ਵਿੱਚ ਇਕੁਇਟੀ ਕੈਸ਼ ਸੈਗਮੈਂਟ ਟਰਨਓਵਰ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ 35.9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਡੀਮੈਟ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ FY23 ਵਿੱਚ 1,145 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ FY24 ਵਿੱਚ 1,514 ਲੱਖ ਹੋ ਗਈ।
