ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਬਿਆਸ ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਬਾਬਾ ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਢਿੱਲੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਧਾ ਸੁਆਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਬਿਆਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਿਆਸ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਆਗਰਾ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੇ 1861 ਵਿੱਚ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋਇਆ। ਲੋਕ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲੱਗੇ। ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਜੇਕਰ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਆਗਰਾ ਦੇ ਇੱਕ ਵੈਸ਼ਨਵ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵੀ ਇਸ ਪਾਸੇ ਝੁਕਾਅ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਹਾਥਰਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਤੁਲਸੀ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਨਹੀਂ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਰਾਧਾਸਵਾਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਧਾਸਵਾਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਦਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਿਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਧਿਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਰਾਧਾਸਵਾਮੀ ਸਤਿਸੰਗ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਚੇਲੇ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ 1891 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਡੇਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਿਵ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ 1856 ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਨਾਮਦਾਨ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕਈ ਦਿਨ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ, ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1889 ਵਿੱਚ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮਦਾਨ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ।
