ਕਦੇ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਚਮਕਦੀ ਸੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਚਮਕ, ਜੋ ਹੁਣ ਫਿੱਕੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਡਿੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ 40 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।ਹੀਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਸਤੰਬਰ ‘ਚ 4.2 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ 35 ਤੋਂ 40 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹੀਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜੋ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਲੱਖ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਹੁਣ ਡਿੱਗ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ 60 ਤੋਂ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੱਚੇ ਹੀਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 25 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਈ ਹੈ। ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਸੋਨੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਲੰਬਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਇਰਾਨ ਯੁੱਧ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੁੜ ਵਿਕਰੀ ਮੁੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਸਮੇਂ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਰੋਬਾਰ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਅਤੇ ਪਾਲਿਸ਼ਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਤ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 15 ਲੱਖ ਲੋਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੰਦੀ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਹੀਰਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ‘ਚ ਮੰਦੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਇਸ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕੁੱਲ ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ 30 ਤੋਂ 40 ਫੀਸਦੀ ਇਕੱਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉੱਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਲੈਬਗ੍ਰਾਊਨ ਡਾਇਮੰਡਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ‘ਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੰਦੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਫਿਰ ਤੋਂ ਵਧੇਗੀ।