ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਪੰਜ ਰੋਜ਼ਾ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਰੌਣਕ ਹੈ। ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਇਹ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਧਨਤੇਰਸ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਧਨਤੇਰਸ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਧਨਤੇਰਸ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ ਝਾੜੂ ਆਦਿ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਅਤੇ ਯਮਰਾਜ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ?
ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਘੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਧਨਤੇਰਸ ਜਾਂ ਧਨਤਰਯੋਦਸ਼ੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ, ਧਨ ਦੇ ਮਾਲਕ ਕੁਬੇਰ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਯਮਰਾਜ ਦੀ ਵੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਘੜਾ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ, ਉਹ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੜਾ ਲੈ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਬਰਤਨ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਧਨਤੇਰਸ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਹੈ
ਧਨਤੇਰਸ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਹਿਲਾ ਧਨ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਤੇਰਸ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਤੇਰਾਂ ਗੁਣਾ ਧਨ। ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੌਲਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਅੱਜ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ‘ਪਹਿਲਾ ਸੁਖ ਤੰਦਰੁਸਤ ਸਰੀਰ, ਦੂਜਾ ਸੁਖ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਇਆ’, ਇਸ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਨਤੇਰਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ, ਇਸ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਧਨਤੇਰਸ ਤੋਂ 2 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਕੀ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਧਨਤੇਰਸ ‘ਤੇ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਨਵੇਂ ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਖਰੀਦਣਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਨਵੇਂ ਭਾਂਡੇ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਦਿਨ ਘਰ ‘ਚ ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਿਆਉਣ ਨਾਲ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
