ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਮਾਂ ਤੁਲਸੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬੜੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਾਰਤਿਕ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਤੁਲਸੀ ਵਿਆਹ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਦੇਵਤਾਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਇਸ ਸਾਲ 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਜੋ ਲੋਕ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕਰਨਗੇ। ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਲਸੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਝਗੜੇ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੰਚਾਂਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਮੰਗਲਵਾਰ, 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 04:04 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ, 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 01:01 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਦੈ ਤਿਥੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਤਾ ਤੁਲਸੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਵਿਆਹ 13 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਦੇਵ ਉਤਥਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਲੋਕ 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਤੁਲਸੀ ਵਿਆਹ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਗੇ।
ਤੁਲਸੀ ਦਾ ਬੂਟਾ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ, ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਕੱਪੜਾ, ਕਲਸ਼, ਪੂਜਾ ਪੋਸਟ, ਸੁਗੰਧ ਸਮੱਗਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੈੱਟਲ, ਸਿੰਦੂਰ, ਬਿੰਦੀ, ਚੁੰਨੀ, ਵਰਮੀ, ਮਹਿੰਦੀ ਆਦਿ), ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੂਲੀ, ਮਿੱਠੇ ਆਲੂ , ਪਾਣੀ ਦੀ ਛਾਤੀ, ਆਂਵਲਾ, ਆਲੂ, ਮੂਲੀ, ਕਸਟਾਰਡ ਐਪਲ, ਅਮਰੂਦ, ਕੇਲੇ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਹਲਦੀ ਦਾ ਗੁੱਠ, ਨਾਰੀਅਲ, ਕਪੂਰ, ਧੂਪ, ਚੰਦਨ ਆਦਿ।
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ, ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਜਾਂ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਲਸੀ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਲਸੀ ਵਿਵਾਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਘੜੇ ‘ਤੇ ਗੰਨੇ ਦਾ ਮੰਡਪ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਤੁਲਸੀ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਚੁੰਨੀ ਅਤੇ ਸੁਹਾਗ ਸਮੱਗਰੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਤੁਲਸੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੌਰਾਨ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਸੱਤ ਚੱਕਰ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਚੌਲ ਨਾ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਣ। ਇਸ ਲਈ ਤਿਲ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਤੁਲਸੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਪੌਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਵੀ ਤੁਲਸੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਲਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਲੀਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਰਸਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਲਸੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਲਸੀ ਵਿਆਹ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਲਸੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਨ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤਰੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
